Tinea pedis, dermatofitik mantarların neden olduğu ayak enfeksiyonudur. Dermatofitlerin neden olduğu en sık enfeksiyondur ve özellikle sıcak, nemli bölgelerde görülür.
Parmakların aralarının tutulduğu tipe interdigital tip denir ve en sık görülen formu budur.
Tinea pedis’e tinea cruris, tinea manum ve tinea unguium eşlik edebilir.
Tinea pedis’e en sık neden olan etkenler:
- Trichophyton (T.) rubrum
- T. interdigitale, previously called T. mentagrophytes var. interdigitale
- Epidermophyton floccosum
Tinea pedis en sık adölesan ve genç erişkin erkekleri etkilese de her yaşta ve cinsiyette görülebilir.
Enfeksiyon genellikle direkt temasla geçer. Örneğin ortak kullanılan ayak havluları veya soyunma odaları gibi halka açık yerlerde çıplak ayak yürümeyle geçer. Diğer risk faktörleri:
- Sıkı ayakkabılar (Sanayi tipi botlar gibi)
- Aşırı terleme (hiperhidroz)
- Altta yatan diyabet ve immün yetmezlik
- Sistemik kortikosteroidler ve immün sistemi baskılayıcı ilaçlar
- Bozulmuş periferal dolaşım ve lenfödem
Tinea pedis hastaları genellikle 3 şekilde başvurur:
- Ayak parmakları arasında -özellikle de 4 ve 5.parmak- kaşıntılı erozyonlar ve pullanmalar
- Ayağın tabanını ve yanlarını kaplayan pullanmalar(Hiperkeratotik, mokasin tipi, genelde Trichophyton (T.) rubrum sebeptir)
- Özellikle ayağın iç taraflarını etkileyen, küçük-orta boylu su dolu kabarcıklar görülen tip(vezikülobbüllöz tip)
Ayrıca ayak parmakları arasında akıntılı ülserasyonlara neden olan ülseratif tip ve püstüller şeklinde de görülebilir.
Tedavi:
- Islandıktan sonra ayakların -özellikle de parmak aralarının- muntazam biçimde kurutulması
- Sıkı ayakkabıları giymekten kaçınma
- Krem olarak kullanılan mantar ilaçları
- Ağızdan sistemik olarak kullanılan mantar ilaçları
Hiperkeratotik tipte ayak mantarına sahip kişiler saisilik asit ve üre gibi keratolitik uygulamalardan fayda görebilirler.
Ayak mantarının tekrarlaması nasıl önlenir?
- Ayaklar ve parmak aralarının kuru tutulması
- Ter emici özelliğe sahip pudraların günde 1 veya 2 kez kullanılması
- Sıkı ayakkabıların uzun süreler giyilmemesi
- Ayakkabı ve botların düzgün bir şekilde kurutulmadan giyilmemesi
- Duş ve banyo zeminlerinin çamaşır suyu içeren temizleyiciler ile temizlenmesi
- Ayakkabıların mantar karşıtı sprey ve tozlarla muamele edilmesi
- Duş alırken terlik kullanılması
kaynak: dermnetnz.org
benimcildim.net 